Në një samit kritik në Bruksel të enjten, udhëheqësve të BE-së do t’u kërkohet të mbajnë një premtim për të gjetur para të nevojshme urgjentisht për Ukrainën, me Kievin nën presion për të lëshuar territor ndërsa Rusia vazhdon përparimet në fushën e betejës.
Duke mbërritur në samit, kryeministri i Polonisë, Donald Tusk, tha se Evropa kishte një zgjedhje midis “parave sot ose gjakut nesër”. Ai tha se “nuk po flas vetëm për Ukrainën, unë po flas për Evropën. Dhe ky është vendimi ynë për të marrë dhe vetëm i yni. Mendoj se të gjithë udhëheqësit evropianë duhet më në fund të ngrihen në lartësinë e këtij rasti”, raporton “The Guardian”.
Kryeministri i Belgjikës, Bart De Wever, i cili po kundërshton një “kredi dëmshpërblimi” të propozuar për Ukrainën, të siguruar mbi asetet e ngrira ruse, u tha gazetarëve se vendi i tij kishte absolutisht nevojë për mbrojtje kundër çdo kundërveprimi nga Moska.
De Wever tha se opsioni “më i mundshëm” për të financuar Ukrainën ishte huamarrja e përbashkët e BE-së e mbështetur nga fondet e paalokuara në buxhetin e BE-së. Shumë shtete të tjera anëtare thonë se kjo është një nismë e papranueshme sepse Hungaria ka thënë tashmë se do të vërë veton ndaj një plani të tillë.
Kancelari gjerman, Friedrich Merz, një avokat i fortë i planit të aseteve të ngrira, tha se besonte që BE mund të gjente një marrëveshje. “Unë i kuptoj shqetësimet e disa shteteve anëtare, veçanërisht të qeverisë belge, por shpresoj se mund t’i adresojmë ato së bashku”.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha se nuk do të largohej nga samiti pa një zgjidhje. “Unë e mbështes plotësisht Belgjikën”, shtoi ajo. Duke folur para ligjvënësve evropianë të mërkurën, ajo tha: “Nuk ka akt më të rëndësishëm të mbrojtjes evropiane sesa mbështetja e mbrojtjes së Ukrainës”. Ajo shtoi se “ditët e ardhshme do të jenë vendimtare në sigurimin e kësaj”.
Von der Leyen tha se Evropa duhet të marrë përgjegjësinë për sigurinë e saj në një botë që ajo e përshkroi si “të rrezikshme dhe transaksionale”, duke shtuar: “Kjo nuk është më një opsion. Është një domosdoshmëri”.
Më herët këtë muaj, von der Leyen propozoi dy mundësi për të financuar nevojat urgjente të mbrojtjes dhe civile të Ukrainës në vitin 2026 dhe 2027: huamarrje e përbashkët e BE-së ose një e ashtuquajtur “kredi dëmshpërblimi” e siguruar kundër aseteve të ngrira të Rusisë në bllok.
Belgjika, e cila strehon pjesën më të madhe të aseteve ruse të bllokuara në BE prej 210 miliardë eurosh, thotë se nuk ka garanci të mjaftueshme se shtetet anëtare do t’i vinin në ndihmë nëse skema do të dështonte, duke e lënë Brukselin me një faturë prej disa miliardë eurosh.
Banka qendrore ruse njoftoi këtë javë se po kërkonte 230 miliardë dollarë dëmshpërblim kundër “Euroclear”, depozitarit të letrave me vlerë me seli në Bruksel që mban pjesën më të madhe të pasurisë sovrane të Rusisë në BE. Belgjika gjithashtu ka frikë se gjykatat në vendet aleate me Rusinë do të ndërmarrin veprime për të sekuestruar asetet perëndimore për të zbatuar pretendimet kundër “Euroclear”.
Italia është shfaqur si një aleate e rëndësishme. Kryeministrja Giorgia Meloni, tha se përdorimi i aseteve të ngrira të Rusisë në Evropë për të ndihmuar Ukrainën pa një bazë të fortë ligjore do t’i jepte Moskës “fitoren e parë që nga fillimi i luftës”. Ashtu si Belgjika, Italia argumenton se huamarrja e përbashkët e BE-së do të ishte një mënyrë më e sigurt për të financuar Ukrainën.
