Eksperti i sigurisë, Drizan Shala, ka folur për gjendjen e sigurisë gjatë vitit 2024 në Kosovë, kërcënimet dhe sfidat që e presin Kosovën gjatë vitit 2025.
Ai në një prononcim për Gazeta Blic, ka përmendur fillimisht tensionet etnike me serbët.
“1. Tensionet etnike:
Situata ndërmjet shqiptarëve etnikë dhe serbëve, veçanërisht në veri të Kosovës, vazhdoi të ishte një burim shqetësimi. Këto tensione shpesh u përkeqësuan nga mosmarrëveshjet politike dhe thirrjet për autonomi më të madhe nga komunitetet serbe. Megjithëse dhuna nuk u përshkallëzua në një konflikt në shkallë të gjerë, përplasjet e lokalizuara, protestat ishin të shpeshta, shpesh për shkak të mosmarrëveshjeve rreth qeverisjes, zbatimit të ligjit dhe statusit politik të Kosovës”, ka thënë ai.
Shala më tej ka theksuar se mungesa e njohjes reciproke Kosovë-Serbi ka bërë që të ketë kërcënim për paqen afatgjate.
“2. Marrëdhëniet Serbi-Kosovë:
Mungesa e vazhdueshme e njohjes reciproke ndërmjet Serbisë dhe Kosovës përbënte një kërcënim të rëndësishëm për paqen afatgjatë. Shpërthimet periodike, të nxitura nga retorika nacionaliste, prishën stabilitetin. Përpjekjet e Kosovës për të integruar serbët në strukturat e saj politike dhe të sigurisë vazhduan të përballeshin me rezistencë, duke rezultuar në incidente të dhunshme të rastësishme”, ka potencuar eksperti i sigurisë.
Po ashtu, ai përmend dhe krimin e organizuar si sfidë për sigurinë në vend.
“3. Krimi i Organizuar dhe Korrupsioni:
Krimi i organizuar, përfshirë trafikimin e drogës dhe kontrabandën, mbeti një çështje e sigurisë në Kosovë. Ndërsa autoritetet po punonin për të luftuar këto probleme, kapaciteti për të trajtuar korrupsionin dhe rrjetet kriminale ishte ende në zhvillim, duke çuar në sfida të vazhdueshme”, ka vlerësuar Shala për Gazeta Blic.
Eksperti i sigurisë ka përmendur mbështetjen e KFOR-it, NATO-s e EULEX-it.
“4. Përfshirja e NATO-s dhe BE-së:
Kosova vazhdoi të mbështetet në mbështetjen ndërkombëtare, me misionin e KFOR-it të NATO-s dhe EULEX-in që punojnë në ruajtjen e rendit dhe adresimin e çështjeve të sigurisë. Megjithatë, shtrirja e përfshirjes ndërkombëtare nuk i eliminoi sfidat e brendshme me të cilat ballafaqohej Kosova, veçanërisht në aspektin e zbatimit të ligjit dhe integrimit etnik”.
Ai ka përmendur dhe kërcënimet nga sulmet kibernetike.
“5. Kërcënimet e sigurisë kibernetike:
Kosova, si shumë vende të tjera në rajon, është gjithnjë e më shumë në rrezik nga sulmet kibernetike, veçanërisht duke synuar infrastrukturën kritike. Këto ishin të përfshijnë aktorë të sponsorizuar nga shteti si Serbia dhe grupe të organizuara kriminale. Ka pasur raporte për shkelje të sigurisë kibernetike ose përpjekje për të prishur sistemet e qeverisë dhe infrastrukturës, megjithëse sulmet specifike, në shkallë të gjerë ishte ajo mbi kanalin e liqenit të Ujmanit në nëntor 2024”, ka deklaruar Drizan Shala.
Eksperti i sigurisë ka përmendur dhe sfidat që e presin Kosovën në vitin 2025.
“1. Normalizimi i Marrëdhënieve me Serbinë:
Sfida kryesore do të jetë vazhdimi i procesit të normalizimit me Serbinë. Bashkimi Evropian ka lehtësuar negociatat, por mbeten pengesa të rëndësishme, veçanërisht në lidhje me njohjen e sovranitetit të Kosovës dhe zbatimin e marrëveshjeve të arritura tashmë. Përparimi këtu do të jetë kritik për stabilitetin e Kosovës dhe për të ardhmen e saj në organizatat ndërkombëtare.
- Pajtimi i brendshëm:
Nxitja e paqes afatgjatë ndërmjet komuniteteve etnike të Kosovës, veçanërisht serbëve dhe shqiptarëve, do të mbetet prioritet. Sigurimi që serbët të ndihen të sigurt dhe të integruar në strukturat politike, ekonomike dhe të sigurisë së Kosovës do të jetë një sfidë e madhe sepse Serbia është duke sponsorizuar sulmet dhe kërcënimet ndaj komunitetit serb.
- Krimi dhe Sundimi i Ligjit:
Ndërsa Kosova vazhdon të zhvillojë institucionet e saj, luftimi i krimit të organizuar, korrupsionit dhe sigurimi i sundimit të ligjit do të jenë thelbësore për ruajtjen e sigurisë dhe besimit publik. Përpjekjet për të forcuar institucionet gjyqësore dhe ato të zbatimit të ligjit do të duhet të intensifikohen.
- Zhvillimi Ekonomik dhe Siguria:
Sfidat ekonomike kanë gjithashtu një komponent sigurie, pasi papunësia, varfëria dhe mungesa e mundësive mund të nxisin trazira sociale ose aktivitet kriminal. Kosova do të duhet të sigurojë stabilitet dhe zhvillim ekonomik si pjesë e strategjisë së saj më të gjerë të sigurisë”, ka thënë Shala.
Sipas tij, siguria në Kosovë do të ndikohet nga dinamikat në rajon, teksa thekson se duhet punë e rëndësishme veçanërisht në aspektin e integrimit etnik, sundimit të ligjit dhe marrëdhënieve rajonale.
“5. Stabiliteti Rajonal:
Situata në Ballkanin Perëndimor mbetet e brishtë dhe siguria e Kosovës do të vazhdojë të ndikohet nga dinamikat rajonale, duke përfshirë potencialin për destabilitet në vendet fqinje si Bosnja dhe Hercegovina dhe Maqedonia e Veriut.
Situata e sigurisë së Kosovës në vitin 2024 tregoi progres dhe sfida, dhe mbetet punë e rëndësishme për vitin 2025, veçanërisht në aspektin e integrimit etnik, sundimit të ligjit dhe marrëdhënieve rajonale”, ka përfunduar eksperti i sigurisë, Drizan Shala./Gazeta Blic/
Lekaj numëron dështimet e Qeverisë Kurti: 9 Shkurti, referendum për ta larguar atë nga pushteti
