Profesori i njohur amerikan, Daniel Serwer, ka folur rreth luftës në Ukrainë dhe situatës në Ballkanin Perëndimor.
Presidentin serb, Aleksandar Vuçiq, Serwer e konsideron si një kameleon në politikë, i cili i ndryshon ngjyrat sa herë i përshtatet.
Rusia, sipas profersorit Serwer, është duke bërë krime lufte dhe krime kundër njerëzimit çdo ditë, në luftën që e ka nisur në Ukrainë.
Më poshtë, mund të gjeni intervistën e plotë të profesorit Daniel Serwer për The Geopost:
Putini kërkoi pavarësinë e Donbasit dhe Luganskut sipas modelit të Kosovës? A po prishen përfundimisht marrëdhëniet ruso-serbe?
Serwer: Nuk mendoj se marrëdhëniet mes Rusisë dhe Serbisë po prishen në këtë moment, sepse presidenti Vuçiq ende nuk i është bashkuar sanksioneve kundër Rusisë, do të shohim nëse do ta bëjë këtë në ditët në vijim. I premtoi senatorit Murphy, gjatë takimit që patën gjatë vizitës së tij të fundit se diçka do të bëhet në atë drejtim brenda 60 ditëve të ardhshme.
Fakti është se Putini e ka përdorur shpesh analogjinë e tij të Kosovës me Donbaskun dhe Luhanskun. Është absurditet i plotë. Donetsk dhe Luhansk nuk do t’i nënshtrohen kurrë atij lloj spastrimi etnik dhe vrasjeve masive që iu nënshtrua Kosova. Ata kurrë nuk kanë pasur forca paqeruajtëse të OKB-së dhe nuk kanë pasur kurrë një rezolutë të Këshillit të Sigurimit që premton një vendim për statusin përfundimtar.
Pra, analogjia është krejtësisht e rreme dhe nuk mund të përdoret me asnjë lloj integriteti intelektual. Por, sigurisht që Putinit nuk i intereson kjo.
Kush do ta njohë e para Kosovën: Rusia apo Serbia?
Serwer: Më lejoni të shqyrtoj dy alternativat që ju prezantoni. Nëse Rusia do të kthehej dhe do të njihte pavarësinë e Kosovës, ajo që bën Serbia nuk do të ishte shumë e rëndësishme sepse Kosova do të hynte në OKB dhe nga njohjet anësore normalisht sheh kur një vend hyn në OKB. Dhe kështu Serbisë do t’i paraqitej plotësisht ai fakt. Anëtarësimi në OKB është simboli modern i një shteti të pavarur dhe sovran. Pra, nëse Rusia e njeh fillimisht, gjithçka ka marrë fund. Nëse Serbia e njeh e para, nuk ka mbaruar gjithçka. Pse? Sepse Rusia ende mund të bllokojë anëtarësimin e Kosovës në OKB, gjë që varet nga një rekomandim pozitiv i Këshillit të Sigurimit. Pra, në një kuptim shumë real, njohja ruse është më e rëndësishme se njohja serbe. Unë nuk e shoh njohjen ruse në horizont. Konsistenca intelektuale nuk ka asnjë rëndësi për zotin Putin.
Ai nuk do të vazhdonte njohjen e Kosovës, nëse në njëfarë mënyre Luhansk dhe Donetsk do të pranoheshin si të pavarura. Në çdo rast, ai nuk ka ndërmend që ato të jenë të pavarura për një kohë të gjatë, ai synon që ato t’i bashkohen Rusisë, nuk ka dyshim për këtë. Ata nuk janë të zbatueshëm si shtete të pavarura dhe ai nuk do t’i toleronte si shtete të pavarura. Ato janë pothuajse një pjesë e Rusisë, janë të sunduar nga Rusia. Dhe kjo është ajo që Putini po përpiqet të bëjë. Ai po përpiqet të rindërtojë këtë zonë të sundimit rus, me marrëveshje të ndryshme, me satelitë të ndryshëm. Ai synon të ketë shumë satelitë dhe donte që e gjithë Ukraina të ishte një prej tyre, por ai e humbi atë luftë. Dhe tani ai po përpiqet të ketë një pjesë të Ukrainës, duke përfshirë Luhanskun dhe Donetskun, si dhe Krimenë, të jenë pjesë e satelitëve të tij.
A tregon deklarata e Putinit diçka më shumë për procesin e luftës në Ukrainë?
Serwer: Nuk shoh se çfarë tregon për luftën në Ukrainë, përveç se Rusia po sillet në Ukrainë, siç Serbia sillej në Kosovë. Është duke vrarë njerëz, është duke vrarë një numër të madh njerëzish, është duke kryer krime lufte dhe krime kundër njerëzimit çdo ditë. Nëse është gjenocid apo nëse ajo që ndodhi në Kosovë ishte gjenocid , është e parëndësishme. Ajo që po ndodh është kriminale. Dhe për këtë nuk mund të ketë asnjë dyshim për atë që s’është avokat. Ata që e mohojnë po e justifikojnë. Nuk e di mbi çfarë baze, por supozoj në bazë të keqtrajtimit të atyre në Luhansk dhe Donetsk.
Nuk ka asnjë provë për keqtrajtim serioz të rusishtfolësve në Luhansk dhe Donetsk përpara pushtimit rus të vitit 2014. Dhe edhe tani, sinqerisht, rusishtfolësit po mbrojnë Kharkivin nga sulmi rus. Njerëzit që mbrojnë Mariupolin janë njerëz që flasin rusisht. Është skandaloze që rusët ta krahasojnë këtë situatë në çfarëdo mënyre me situatën në Kosovë. E vetmja gjë e krahasueshme është sjellja e tyre me sjelljen serbe në Kosovë, e cila ishte gjithashtu kriminale.
Në Kosovë tash e disa ditë grupet serbe të krimit të organizuar, të lidhura me qeverinë në Beograd, kanë sulmuar policët e Kosovës. Në favor të kujt shkojnë këto sulme? A janë këto sulme të lidhura me përpjekjet për destabilizimin politik dhe ndoshta të sigurisë?
Serwer: Vërtet nuk e di. Se këto janë grupe të krimit të organizuar që janë të lidhura me Beogradin në veri të Kosovës, nuk kam dyshim. Por nuk e di pse në veçanti tani po sulmojnë Policinë e Kosovës. Policia e Kosovës në të kaluarën ka mundur të arrestojë disa nga këta persona dhe mua më është dukur me bashkëpunimin e Beogradit. Nuk mund ta vërtetoj këtë, por fakti që arrestimi shkoi mjaft mirë sugjeron se Beogradi nuk ishte i pakënaqur. Pse Beogradi do të ishte më i pakënaqur tani, vërtet nuk e di. Por lidhja mes Beogradit dhe krimit të organizuar në veri është mjaft e qartë. Dhe ata drejtohen përmes Shërbimit të Sigurisë së Brendshme të Serbisë. Ne duhet të shpëtojmë nga kjo dhe unë e admiroj Policinë e Kosovës që po përpiqet të merret me këtë. Por nuk do të jetë e lehtë. Është një detyrë shumë e vështirë dhe është një detyrë e rrezikshme.
Aleksandar Vuçiq duket se po kërkon një identitet të ri politik për Serbinë. A është kjo vetëm lojë e tij apo Serbia më në fund po ia kthen shpinën Moskës?
Serwer: Unë e shoh zotin Vuçiq si kameleon. Kjo do të thotë se ai kthehet në ngjyrën e çdo gjëje që i vendosni pranë. Dhe pikërisht tani, BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara po vendosin një ngjyrë perëndimore pranë tij. Dhe ata i thonë se ju duhet të pranoni sanksionet kundër Rusisë. Pushtimi i Putinit në Ukrainë nuk është i justifikueshëm në asnjë mënyrë.
Këtë e patë qartë në vizitën e senatorit Murhy dhe kolegëve të tij në Beograd. Vuçiq, për meritë të tij për mendimin tim, tha se mund të prisni disa ndryshime në 60 ditët e ardhshme dhe ne do të shohim se sa dramatike janë ato. Nuk pres që ai t’i kthejë plotësisht shpinën Moskës, nëse nuk arrin në përfundimin se Moska do të humbasë në Ukrainë. Ai vazhdimisht është përpjekur të ulet në dy stola, por pesha në stolin rus mund të bëhet pak më e lehtë dhe pesha në stolin perëndimor mund të bëhet pak më e rëndë. Dhe kjo është një lojë që ai luan. Në Serbi janë shumë të sinqertë për këtë, e quajnë veten të paangazhuar dhe këtë bëjnë të paangazhuarit, mbrojnë. Kështu quhet në shkencat politike, mbrojtje.
Ata vazhdojnë në një mënyrë ose në tjetrën në varësi të mënyrës se si fryn era dhe në cilin moment të veçantë është basti më i mirë. Kjo, nga pikëpamja e Kosovës duket jo shumë tërheqëse. Sepse Kosova nuk mund të mbrojë. Nuk ka një stol tjetër ku mund të ulet. Pra, ajo ulet fort në stolin perëndimor dhe përpiqet të kalojë atë në valë në vend që të mbrojë. Kjo ka kuptim logjik për Kosovën dhe mendoj se duhet ta afrojë Kosovën me Bashkimin Evropian më shumë se që e ka bërë deri tani.
Unë jam veçanërisht i shqetësuar për heqjen e vizave që nuk është miratuar. Unë jam gjithashtu i shqetësuar për tejkalimin në Bashkimin Evropian, jam i shqetësuar për anëtarësimin në NATO, që shpresoj se do të ndodhë shumë shpejt, pasi Kosova të kualifikohet në vitin 2027. Por për sa i përket Vuçiqit, mendoj se mund të prisni që ai të vazhdojë të mbrojë, sepse kjo është ajo që Serbia ka bërë për një kohë shumë të gjatë dhe ai e sheh atë si strategjinë e tij më të mirë për të mbajtur si Perëndimin ashtu edhe Lindjen në pikën e tij të rrugës.
Kosova nuk e ka atë opsion, kështu që ju duhet të pajtohet me Perëndimin. Duhet të jetë një vendim shpërblyes. Nuk ka qenë aq shpërblyese sa duhet.
Pas fitores së Macron në Francë, a është koha që Bashkimi Evropian të veprojë në mënyrë më aktive ndaj Ballkanit Perëndimor?
Serwer: Shpresoj që po, mendoj se rizgjedhja e Macron është vërtet e rëndësishme në këtë drejtim. Gjermania është larguar nga Rusia dhe drejt mbështetjes për Ukrainën, kjo është gjithashtu shumë e rëndësishme. Unë mendoj se duhet të ketë një zhvendosje në Bashkimin Evropian drejt mbështetjes për demokracinë liberale në Ballkan. Dhe demokracia liberale do të bëjë kontrast jo vetëm me diktaturën si në Rusi, por edhe me normat e nacionaliteteve etnike si në Bosnje dhe Hercegovinë.
Tani, Kosova ka më pak norma të kombeve etnike dhe disa prej tyre janë mjaft të justifikueshme. Por unë mendoj se Kosova duhet jo vetëm të thotë gjënë e duhur, por edhe të bëjë gjërat e duhura. Dhe kjo nënkupton trajtimin e duhur të serbëve të Kosovës nën sundimin e ligjit, duke përfshirë njohjen e pronës së Manastirit të Deçanit, duke përfshirë edhe fitimin e besnikërisë së popullatës serbe të Kosovës.
