Kur Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, të takohet të premten në Alaska me Presidentin e Rusisë, Vladimir Putin, për bisedime me rrezik të lartë, Trump do të përballet drejtpërdrejt me një lider të stërholluar, i cili ka pasur të bëjë me mjaft presidentë amerikanë.

Në Anchorage, dy presidentët pritet të diskutojnë për të ardhmen e pushtimit të Ukrainës nga Rusia — i cili ka nisur pothuajse tre vjet e gjysmë më parë — pa Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky në tryezën e negociatave. Por, në ditët para bisedimeve, Trump ka ulur pritshmëritë për ndonjë përparim të madh, duke u thënë gazetarëve të premten e kaluar se ai planifikonte të “shohë çfarë ka [Putini] në mendje”.

“Presidenti po pranon këtë takim me kërkesë të Presidentit Putin,” tha të martën sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt. “Dhe qëllimi i këtij takimi për presidentin është të largohet me një kuptim më të mirë të mënyrës se si mund ta përfundojmë këtë luftë.”

Nuk do të jetë hera e parë që Trump dhe Putin takohen ballë për ballë, dhe Trump është larg të qenit lideri i parë amerikan që zhvillon bisedime me “njeriun e fortë” rus. Pas më shumë se 25 vjetësh në pushtet, Putini është takuar me disa presidentë amerikanë në rrethana të ndërlikuara gjeopolitike — përvoja që, sipas ekspertëve, e kanë kthyer në një negociator të mprehtë dhe me përvojë, shkruan Foreign Policy.

Putini është një negociator “shumë i zgjuar”, tha Daniel Fried, ish-ambasador i SHBA-së në Poloni dhe aktualisht në Këshillin Atlantik. “Ai është i shkëlqyer në ‘mashtrime’.”

“Rusët e përshtatin nivelin e tyre të mashtrimit bazuar në vlerësimin që i bëjnë nivelit të injorancës së bashkëbiseduesit të tyre,” shtoi Fried.

Samiti i së premtes mund të jetë takimi i parë ballë për ballë mes dy liderëve që nga kthimi i Trump në Zyrën Ovale, por ata nuk janë të panjohur për njëri-tjetrin. Trump dhe Putin u takuan gjashtë herë gjatë mandatit të parë të Trump. Në një prej rasteve më të paharrueshme, dy liderët u takuan privatisht për gati dy orë në Helsinki në vitin 2018. Në një konferencë shtypi pas takimit, Trump — ndërsa qëndronte pranë Putinit — u duk sikur pranoi mohimin e liderit rus se vendi i tij kishte ndërhyrë në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2016, duke kundërshtuar publikisht gjetjet e inteligjencës amerikane.

“Kam shumë besim te njerëzit e mi të inteligjencës, por do t’ju them se Presidenti Putin ishte jashtëzakonisht i fortë dhe i fuqishëm në mohimin e tij sot,” tha Trump. “Ai thjesht tha se nuk është Rusia. Do të them këtë: Nuk shoh ndonjë arsye pse të jetë.”

Në atë kohë, deklaratat e Trump shkaktuan reagime të forta nga republikanët e lartë, të cilët shprehën shok dhe zemërim. Një nga kritikët më të zëshëm ishte senatori i ndjerë John McCain, i cili e quajti atë “një nga paraqitjet më të turpshme nga një president amerikan në kujtesën e afërt”.

“Dëmi i shkaktuar nga naiviteti, egotizmi, barazimi i rremë dhe simpatia për autokratët e Presidentit Trump është i vështirë të llogaritet,” tha McCain. “Por është e qartë se samiti në Helsinki ishte një gabim tragjik.”

Në kontrast, ish-presidenti Joe Biden u takua me Putinin personalisht vetëm një herë gjatë presidencës së tij. Dy liderët u takuan në Gjenevë në qershor 2021 për një samit të nivelit të lartë, ku axhenda u dominua nga çështjet e kontrollit të armëve dhe sigurisë kibernetike. Vitin pasues, Kremlini nisi pushtimin e plotë të Ukrainës.

Gjatë tetë viteve të tij në detyrë, ish-presidenti Barack Obama u takua me Putinin nëntë herë. Ai gjithashtu u takua 12 herë me Dmitry Medvedev — një anëtar i partisë së Putinit që përkohësisht u bë president i Rusisë midis viteve 2008 dhe 2012, duke i mundësuar Putinit të anashkalonte kufizimet kushtetuese të mandateve dhe të kthehej në detyrë në vitin 2012.

Gjatë mandatit të Obamës, marrëdhëniet SHBA-Rusi u tensionuan nga akuzat e Kremlinit se Departamenti i Shtetit po nxiste protesta kundër Putinit, si dhe nga vendimi i Rusisë për t’i dhënë azil të përkohshëm informatorit amerikan Edward Snowden. Tensionet u thelluan në vitin 2014, kur Rusia aneksoi ilegalisht Krimenë, dhe në vitin 2015, kur Kremlini ndërhyri ushtarakisht në Siri për të mbështetur regjimin e presidentit Bashar al-Assad.

Në kujtimet e tij të vitit 2020, A Promised Land, Obama e krahasoi Putinin me bosët e fuqishëm politikë të Çikagos që kishte hasur në fillimet e karrierës së tij — “vetëm se me armë bërthamore dhe një veto në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.”

“Putini, në fakt, më kujtoi llojin e burrave që dikur drejtonin makinerinë e Çikagos ose Tammany Hall [një organizatë historike politike e Nju Jorkut] — njerëz të ashpër, të zgjuar, pa sentimentalizëm, që dinin çfarë dinin, që nuk dilnin kurrë jashtë përvojave të tyre të ngushta dhe që e shihnin patronazhin, ryshfetin, shantazhin, mashtrimin dhe dhunën e rastësishme si mjete legjitime të profesionit,” shkroi Obama.

Paraardhësi i Obamës, Presidenti George W. Bush, u takua me Putinin plot 28 herë gjatë tetë viteve në detyrë. Bush u duk i impresionuar nga karakteri i homologut të tij rus, duke deklaruar famshëm se ai kishte marrë “një ndjesi të shpirtit të tij” pas takimit të tyre të parë në vitin 2001.

“Ia pashë njeriun në sy. E gjeta të ishte shumë i drejtpërdrejtë dhe i besueshëm,” tha Bush në një konferencë shtypi. “Patëm një dialog shumë të mirë. Munda të marr një ndjesi të shpirtit të tij; një njeri thellësisht i përkushtuar ndaj vendit të tij dhe interesave më të mira të vendit të tij.”

Pas sulmeve terroriste të 11 shtatorit 2001, Putini raportohet se ishte lideri i parë botëror që i telefonoi Bushit për t’i shprehur ngushëllimet e tij. Në vitin 2002, dy liderët nënshkruan një marrëveshje për reduktimin e armëve bërthamore, Traktatin e Reduktimit të Armëve Ofensivë Strategjike.

Takimi i parë i Putinit me një lider amerikan ishte me Presidentin Bill Clinton, i cili udhëtoi në Moskë për bisedime në qershor 2000. Në një konferencë shtypi pas takimit, Clinton tha se dy liderët ndanin interesa të përbashkëta si mosshpërndarja e armëve bërthamore dhe kontrolli i armëve, por ishin në mosmarrëveshje mbi veprimet e Moskës në Çeçeni. Clinton tha se të dy ranë dakord që secili të shkatërronte 34 tonë plutonium me përdorim ushtarak dhe të krijonin një qendër të përbashkët për shkëmbim të dhënash.

Dy liderët u takuan gjithsej katër herë si presidentë.

Në vitin 2023, Clinton tha se e kishte kuptuar më shumë se një dekadë më parë që Rusia planifikonte të ndërmerrte veprime ushtarake në Ukrainë.

“Vladimir Putin më tha në vitin 2011 — tre vjet para se të merrte Krimenë — se ai nuk pajtohej me marrëveshjen që kisha bërë me [ish-presidentin rus] Boris Yeltsin,” tha Clinton, duke iu referuar Memorandumit të Budapestit të vitit 1994, i cili e detyronte Rusinë të respektonte integritetin territorial të Ukrainës ndërsa Ukraina dorëzonte arsenalin e saj bërthamor.

“Ai tha… ‘Nuk pajtohem me të. Dhe nuk e mbështes. Dhe nuk jam i detyruar nga ajo.’ Dhe e dija që nga ai ditë se ishte vetëm çështje kohe,” tha Clinton. /Foreign Policy