Shkruan: Drizan Shala
Sot bëhen 14 vite që nga vendimi këshillëdhënës i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND) i shpallur më 22 korrik 2010, i cili deklaronte se shpallja e pavarësisë së Kosovës nuk kishte shkelur të drejtën ndërkombëtare. Ky vendim përbënte një moment historik për legjitimitetin e shtetit të Kosovës, duke konfirmuar se veprimet e Kosovës për të shpallur pavarësinë ishin në përputhje me ligjin ndërkombëtar dhe të drejtat e popujve për vetëvendosje.
Për të materializuar këtë vendim, Kosova duhej të ndërmerrte disa hapa të rëndësishëm:
🚩Njohja Ndërkombëtare
Njohja ndërkombëtare është një element thelbësor për çdo shtet të ri. Pas shpalljes së pavarësisë, Kosova duhej të vazhdonte të kërkonte njohje diplomatike nga sa më shumë shtete të mundshme. Njohja ndërkombëtare i mundëson një shteti përfshirjen në organizatat ndërkombëtare dhe forcimin e pozicionit të tij në skenën ndërkombëtare. Njohjet nga shtetet e fuqishme dhe anëtarësimi në organizatat kryesore ndërkombëtare do të konsolidonin statusin e Kosovës si shtet i pavarur dhe do të forconin legjitimitetin e saj.
🚩Anëtarësimi në Organizata Ndërkombëtare
Një hap tjetër kyç ishte përpjekja për t’u bërë anëtare e organizatave ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara, Bashkimi Evropian, dhe organizata të tjera rajonale dhe ndërkombëtare. Anëtarësimi në këto organizata jo vetëm që do të ndihmonte në konsolidimin e statusit të Kosovës si shtet i pavarur, por gjithashtu do të siguronte një platformë për bashkëpunim ndërkombëtar dhe zhvillim ekonomik. Kjo do të ndihmonte në përmirësimin e infrastrukturës së brendshme dhe do të tërhiqte investime të huaja.
Zhvillimi Ekonomik dhe Institucional Kosova duhet të fokusohej në zhvillimin ekonomik dhe ndërtimin e institucioneve të forta shtetërore. Kjo përfshin krijimin e një sistemi të drejtësisë efektive, luftimin e korrupsionit dhe përmirësimin e infrastrukturës. Zhvillimi ekonomik është thelbësor për stabilitetin afatgjatë të një vendi, ndërsa institucionet e forta dhe të besueshme janë thelbësore për të siguruar një qeverisje të mirë dhe një mjedis të favorshëm për investime.
🚩Dialogu me Serbinë
Pavarësisht vendimit të GJND-së, dialogu me Serbinë është një pjesë kyçe për stabilitetin në rajon. Arritja e një marrëveshjeje të qëndrueshme dhe përmirësimi i marrëdhënieve bilaterale janë të rëndësishme për paqen dhe stabilitetin në Ballkan. Dialogu është një mjet për të zgjidhur mosmarrëveshjet dhe për të ndërtuar marrëdhënie të qëndrueshme me fqinjët, gjë që është thelbësore për një shtet të ri si Kosova.
🚩Problemet Politike të Brendshme
Konfliktet politike dhe mungesa e unitetit brenda vendit kanë penguar përparimin e Kosovës në materializimin e vendimit të GJND-së. Lufta për pushtet dhe interesat e ngushta politike shpeshherë ndikojnë negativisht në stabilitetin dhe përparimin e një vendi. Pa unitet politik dhe një vizion të qartë për të ardhmen, është e vështirë të arrihet përparim i qëndrueshëm.
🚩Diplomacia e Dobët
Qeveria aktuale e Lëvizjes Vetëvendosje (VV) ka ndikuar negativisht në diplomaci. Mungesa e përpjekjeve efektive diplomatike ka bërë që Kosova të mos arrijë njohje të reja ndërkombëtare për disa vite, gjë që ka sjellë zhgënjim të madh te votuesit. Ftohja e marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe partnerët e tjerë kyç ka sjellë pasoja negative, përfshirë masat nga Bashkimi Evropian që duket se do të vazhdojnë për një kohë të gjatë për shkak të veprimeve të njëanshme të qeverisë dhe mungesës së koordinimit me aleatët kryesorë.
🚩Korrupsioni dhe Problemet Ekonomike
Qeveria nuk ka arritur të luftojë korrupsionin në mënyrë efektive dhe të përmirësojë gjendjen ekonomike. Korrupsioni i vazhdueshëm dhe menaxhimi i dobët ekonomik kanë ndikuar negativisht në aftësinë e Kosovës për të tërhequr njohje dhe investime të reja. Kontratat njëburimore dhe keqpërdorimet në të gjithë sektorët tregojnë se korrupsioni nuk po luftohet, por në fakt po stimulohet.
🚩Mosmarrëveshjet Ndërkombëtare
Ndryshimet në politikën ndërkombëtare dhe mosmarrëveshjet me shtete të tjera kanë ndikuar në rrugën e Kosovës drejt njohjeve të reja dhe integrimit ndërkombëtar. Për të adresuar këto çështje, është e rëndësishme që qeveria e Kosovës të punojë në ndërtimin e një qeverisjeje transparente dhe të përgjegjshme, të zhvillojë një diplomaci aktive dhe të përqendrohet në përmirësimin e jetës së qytetarëve të saj. Vetëm përmes një angazhimi të tillë mund të arrihet progresi i nevojshëm për konsolidimin e pavarësisë dhe përmirësimin e pozitës ndërkombëtare të Kosovës.
❗️Përfundim
Për të përmbushur objektivat e vendimit të GJND-së dhe për të arritur qëllimet e saj si një shtet i pavarur, Kosova duhet të përqendrohet në njohjen ndërkombëtare, anëtarësimin në organizata ndërkombëtare, zhvillimin ekonomik dhe institucional, dialogun me Serbinë, unitetin politik të brendshëm, përmirësimin e diplomacisë dhe luftimin efektiv të korrupsionit. Pa këto hapa, është e vështirë të shihet një përparim i qëndrueshëm dhe konsolidim i pavarësisë së Kosovës.
Nëse qeveria e Kosovës vazhdon me këtë trend të qeverisjes, rrezikon të pësojë fiasko në arenën ndërkombëtare. Të gjitha këto elemente janë të lidhura ngushtë me njëri-tjetrin: zhvillimi ekonomik, siguria, dhe legjitimiteti ndërkombëtar. Pa një qeverisje të mirë dhe përkushtim ndaj parimeve demokratike dhe ligjore, përparimi i Kosovës do të mbetet i penguar dhe ëndrrat e qytetarëve të saj për një shtet të fortë dhe të respektuar do të mbeten të paplotësuara.
