Deklarata e John Boltonit, sipas së cilës ideja e shkëmbimit të territoreve mes Kosovës dhe Serbisë mund të rikthehet gjatë mandatit të Donald Trump, është një rikthim i një qasjeje të rrezikshme që duhet refuzuar fuqishëm.
Ideja e shkëmbimit të territoreve është një recetë për destabilizim, konflikt dhe humbje të arritjeve të deritanishme të Kosovës në arenën ndërkombëtare.
Arsyet kundër rikthimit të një ideje të tillë janë gjeopolitike, strategjike dhe në kontekstin e zhvillimeve rajonale.
Kosova është njohur si shtet i pavarur dhe sovran nga 116 shtete, përfshirë Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe shumicën e vendeve të Bashkimit Evropian.
Kufijtë ekzistues të Kosovës janë njohur ndërkombëtarisht dhe çdo ndryshim i tyre do të shkelte parimet bazë të së drejtës ndërkombëtare, të përcaktuara në Aktin Final të Helsinkit dhe Kartën e Kombeve të Bashkuara, që ndalojnë ndryshimin e kufijve përmes forcës ose kërcënimit.
Pranimi i shkëmbimit të territoreve do të vinte në pikëpyetje legjitimitetin e pavarësisë së Kosovës, cenon integritetin territorial të Kosovës dhe do të krijonte një precedent të rrezikshëm për shtetet e tjera shumetnike në Ballkan dhe më gjerë.
Kjo mund të rihapte çështje të pambyllura historike, në trevat autoktone shqiptare brenda Serbis, duke përfshirë Bosnjën dhe Hercegovinën, Maqedoninë e Veriut, Malin e zi, Greqinë dhe rajone të tjera me tensione etnike.
Ballkani është një rajon me histori të ndërlikuar etnike dhe konflikte të vazhdueshme.
Shkëmbimi i territoreve nuk do të zgjidhte konfliktet, por do të krijonte kushte për destabilizim të mëtejshëm.
Ndryshimi i kufijve do të nxiste kërkesa për ripërcaktime territoriale edhe nga grupe të tjera etnike, duke përfshirë serbët në Bosnjë, hungarezët e gjermanët në Vojvodinë, shqiptarët në Serbi, Maqedoninë e Veriut dhe Mal të zi e Greqi.
Në vend që të kontribuojë për stabilitetin, një qasje e tillë do të rikthente rivalitetet historike dhe do të thellonte ndarjet etnike.
*Kjo mund të shkaktojë edhe ndërhyrje nga fuqitë e huaja, përfshirë Rusinë, e cila ka interes të mbajë Ballkanin në një situatë tensioni të vazhdueshëm.
Në vitin 2018, kur kjo ide u propozua fillimisht, ajo u përball me refuzim të gjerë nga shumica e komunitetit ndërkombëtar, përfshirë Gjermaninë dhe disa shtete të BE-së.
Kjo tregon se një zgjidhje e bazuar në ndryshim kufijsh nuk është e pranueshme për partnerët ndërkombëtarë të Kosovës.
Shtetet e Bashkuara kanë luajtur një rol kyç në krijimin e shtetit të Kosovës dhe kanë mbështetur integritetin territorial të saj. Çdo qasje që devijon nga kjo politikë minon besimin e ndërtuar ndër vite mes Kosovës dhe SHBA-ve dhe krijon një hapësirë për rritjen e influencës ruse në Serbi dhe rajon.
Shqiptarët duhet të ruajnë dhe ndërtojnë identitetin e tyre kombëtar në territoret autoktone ku jetojnë historikisht, duke mos lejuar asnjë projekt që minon të drejtën e tyre për vetëvendosje dhe integritet territorial.
Kosova lindore, si territor me shumicë shqiptare dhe me rrënjë të thella historike, kulturore dhe demografike shqiptare, nuk është një “monedhë këmbimi” për të zgjidhur ambiciet politike të Serbisë.
Shkëmbimi i territoreve do të ishte një njollë e përhershme në përpjekjet shqiptare për ndërtimin e një shteti demokratik dhe funksional në rajon.
Në vend që të përqendrohemi në ide të rrezikshme si shkëmbimi i territoreve, zgjidhja duhet të kërkohet përmes dialogut të barabartë dhe me respekt për kufijtë ekzistues të cilët duhet të ratifikohen ndërkombëtarisht. Integrimi euro-atlantik i Kosovës dhe Serbisë po ashtu, është rruga me e mirë për të adresuar tensionet, duke ndihmuar në zhvillimin ekonomik dhe demokratik të rajonit.
Kosova duhet të vazhdojë të ndërtojë aleanca të forta me partnerët ndërkombëtarë dhe të refuzojë çdo ide që minon sovranitetin dhe integritetin e saj territorial. Një qasje e tillë jo vetëm që mbron interesat kombëtare të Kosovës, por kontribuon edhe në stabilitetin afatgjatë të rajonit.
Kosova duhet ta refuzojë këtë opsion dhe të ruajë integritetin territorial ashtu siç është njohur nga shumica e vendeve demokratike të botës. Shqiptarët duhet të mbeten të bashkuar dhe të përqendruar në ndërtimin e një identiteti të fortë në territoret autoktone.
