Sulmet ajrore të Shteteve të Bashkuara që shënjestruan militantët e grupit të Shtetit Islamik në Nigerinë veriperëndimore të enjten shënuan një përshkallëzim të madh në një ofensivë me të cilën ushtria e mbingarkuar e Afrikës Perëndimore është përballur me vite.
Presidenti amerikan, Donald Trump, tha në mediat sociale se sulmet “e fuqishme dhe vdekjeprurëse” në shtetin e Sokoto u kryen kundër personave të armatosur të ISIS-it, të cilët “shënjestruan dhe vranë mizorisht, kryesisht, të krishterë të pafajshëm”. Banorët dhe analistët e sigurisë kanë thënë se kriza e sigurisë në Nigeri prek si të krishterët, mbizotërues në jug, ashtu edhe myslimanët, të cilët janë shumicë në veri.
Nigeria, e cila po lufton me grupe të shumta të armatosura, tha se sulmet e SHBA-së ishin pjesë e një shkëmbimi inteligjence dhe koordinimi strategjik midis dy vendeve.
Associated Press nuk mundi të konfirmonte shkallën e ndikimit të sulmeve. Sekretari amerikan i Mbrojtjes së, Pete Hegseth, në një postim në X në lidhje me sulmet ajrore, tha: “Më shumë do të vijnë…”
Militantët e shënjestruar nga sulmet ajrore të SHBA-së
Grupet e armatosura në vendin më të populluar të Afrikës përfshijnë të paktën dy të lidhur me ISIS-in, një degë të grupit ekstremist Boko Haram të njohur si Provinca e Afrikës Perëndimore të Shtetit Islamik në verilindje, dhe Provinca Sahel (ISSP) më pak e njohur, e njohur në vend si Lakurawa, dhe e shquar në veriperëndim.
Edhe pse zyrtarët nuk thanë saktësisht se cili grup ishte shënjestër, analistët e sigurisë thanë se shënjestra, nëse me të vërtetë ishte kundër militantëve të ISIS-it, ka të ngjarë të ketë qenë anëtarë të Lakurawa, e cila u bë më vdekjeprurëse në shtetet kufitare si Sokoto dhe Kebbi vitin e kaluar, duke synuar shpesh komunitetet e largëta dhe forcat e sigurisë.
Ushtria nigeriane ka thënë në të kaluarën se grupi ka rrënjë në Nigerin fqinj dhe se u bë më aktiv në komunitetet kufitare të Nigerisë pas një grushti shteti ushtarak të vitit 2023. Ky grusht shteti rezultoi në marrëdhënie të përçara midis Nigerisë dhe Nigerit dhe ndikoi në operacionet e tyre ushtarake shumëkombëshe përgjatë kufirit poroz.
Militantët torturojnë fshatarët
Shumë analistë kanë thënë se Lakurawa ka qenë aktive në Nigerinë veriperëndimore që nga viti 2017, kur u ftua nga autoritetet tradicionale në Sokoto për të mbrojtur komunitetet e tyre nga grupet bandite.
Megjithatë, militantët “qëndruan më gjatë se pritja e tyre, duke u përplasur me disa nga udhëheqësit e komunitetit … dhe duke zbatuar një interpretim të ashpër të ligjit të Sheriatit që alienoi pjesën më të madhe të popullsisë rurale”, sipas James Barnett, një studiues i Afrikës me Institutin Hudson me seli në Uashington.
“Komunitetet tani thonë hapur se Lakurawa janë më shtypës dhe të rrezikshëm sesa banditët nga të cilët pretendojnë se i mbrojnë”, sipas Malik Samuel, një studiues i sigurisë nigeriane me Good Governance Africa.
Lakurawa kontrollon territoret në shtetet Sokoto dhe Kebbi dhe është bërë i njohur për vrasje, rrëmbime, përdhunime dhe grabitje të armatosura, tha Samuel.
Por disa nga sulmet për të cilat fajësohet Lakurawa janë nga Provinca Sahel e Shtetit Islamik, e cila është zgjeruar nga rajoni Dosso i Nigerit në Nigerinë veriperëndimore, sipas Projektit të të Dhënave të Vendndodhjes dhe Ngjarjeve të Konfliktit të Armatosur me seli në SHBA.
“ISSP ka ruajtur një profil të ulët, duke vepruar fshehurazi për të infiltruar dhe për t’u vendosur përgjatë kufirit Niger-Nigeri, dhe tani po zgjeron operacionet e saj edhe drejt kufirit Beninez”, tha projekti në një raport të kohëve të fundit.
Kërcënimet ndaj sigurisë janë të rrënjosura thellë në çështjet sociale.
Problemet e sigurisë janë më shumë një problem qeverisjeje sesa ushtarak.
Motivet për sulme ndryshojnë, por bandat shpesh drejtohen nga mungesa pothuajse e një pranie shtetërore dhe të sigurisë në pikat e nxehta të konfliktit, duke e bërë rekrutimin të lehtë. Të dhënat tregojnë se këto pika të nxehta kanë disa nga nivelet më të larta të varfërisë, urisë dhe mungesës së vendeve të punës në vend.
Ministri i Mbrojtjes i Nigerisë, Christopher Musa, dikur tha se veprimi ushtarak është vetëm 30% e asaj që nevojitet për të zgjidhur krizën e sigurisë së vendit, ndërsa 70% e mbetur varet nga qeverisja e mirë.
“Mungesa e shtetit në komunitetet e largëta po e bën të lehtë për aktorët jo-shtetërorë të vijnë dhe t’i paraqiten popullit si qeveria më e mirë alternative”, tha Samuel.
Sulmet amerikane shihen si mbështetje thelbësore për ushtrinë e Nigerisë
Sulmet amerikane të së enjtes shihen gjerësisht nga ekspertët si ndihmë thelbësore për forcat e sigurisë së Nigerisë, të cilat shpesh janë të mbingarkuara dhe të pakta në armatim ndërsa luftojnë kriza të shumta sigurie në rajone të ndryshme, raporton Associated Press, transmeton Klankosova.tv.
Në shtete si Sokoto, ushtria shpesh kryen sulme ajrore që synojnë strehimet e militantëve dhe Nigeria ka ndërmarrë rekrutime masive të forcave të sigurisë. Por analistët thonë se operacionet ushtarake që synojnë bandat zakonisht nuk janë të qëndrueshme dhe militantët lëvizin lehtësisht me motoçikleta në vende të reja përmes pyjeve të gjera që lidhin disa shtete në veri.
Ata gjithashtu shpesh përdorin pengje – përfshirë fëmijë shkolle – si mbulesë, duke i bërë sulmet ajrore të vështira.
