Drama e fundit me tavanin e borxhit që luhet në Uashington është më shqetësuese se zakonisht. Edhe nëse presidenti Joe Biden dhe republikanët e Kongresit pajtohen, dëmi ekonomik dhe financiar mund të jetë i rëndë, veçanërisht nëse bota humb durimin me një sistem politik amerikan që duket se i mungojnë parmakët mbrojtws
A është politika amerikane kaq jofunksionale saqw qeveria e Shteteve të Bashkuara nuk mund të paguajë as faturat e saj në kohë? Kjo është pyetja kryesore që qëndron pas dramës më të fundit të tavanit të borxhit që luhet në Uashington. Deri më tani, përpjekjet për të rritur kufirin e huamarrjes së vendit sugjerojnë se përgjigjja mund të jetë po.
Shenja e parë e mosfunksionimit është se zyrtarët e zgjedhur sapo kanë filluar të flasin me njëri-tjetrin. SHBA-ja po shkon drejt një dështimi katastrofik muajin e ardhshëm, dhe megjithatë presidenti Joe Biden, Kryetari i Dhomës Kevin McCarthy dhe udhëheqës të tjerë të kongresit nuk u takuan për të diskutuar situatën deri më 9 maj dhe një takim i dytë, i caktuar për 12 maj, u shty.
Refuzimi i Bidenit për të negociuar ka qenë një tjetër shkak për shqetësim. Ai dëshiron që Kongresi të heqë tavanin e borxhit pa asnjë kusht shoqërues, duke përfshirë shkurtimin e shpenzimeve federale. Ndërsa Biden mund të ketë të drejtë për meritat, sistemi i qeverisjes amerikane nuk i zgjidh gjithmonë mosmarrëveshjet bazuar në atë se kush ka të drejtë për meritat.
Prej kohësh ishte e qartë se shumica republikane në Dhomën e Përfaqësuesve nuk ishte e gatshme të kalonte një rritje “të pastër” të kufirit të huamarrjes. Ata duan kushte të bashkangjitura. Më 6 maj, 43 senatorë republikanë lëshuan një letër ku thuhej se nuk do të votonin për rritjen e tavanit të borxhit “pa shpenzime thelbësore dhe reforma buxhetore”.
Biden mund të ketë supozuar se republikanët nuk do të organizoheshin mjaftueshëm për t’u bashkuar rreth një grupi koherent kërkesash. Për të qenë të sigurt, republikanët e Dhomës së Përfaqësuesve janë kaotikë, duke kërkuar më shumë se katër ditë dhe 15 raunde votimi thjesht për të zgjedhur një kryetar në janar. Por Dhoma e Përfaqësuesve miratoi një projekt-ligj mbi dy javë më parë që do të rriste tavanin e borxhit, do të reduktonte rritjen e shpenzimeve federale, do të forconte kërkesat e punës në programet e rrjetit të sigurisë dhe do të reformonte rregullimin dhe lejimin e energjisë, ndër dispozita të tjera. Për më tepër, republikanët në Senat kanë mbështetur përpjekjet e Dhomës dhe qëndrojnë fort pas projektligjit të borxhit, i cili duhet të jetë baza e negociatave. Biden duhet të zbusë qëndrimin e tij.
Gjithashtu shqetësuese është marrëveshja dypartiake për të mos reduktuar shpenzimet e ardhshme për Sigurimet Sociale dhe Medicare. Zyra jopartiake e buxhetit e Kongresit pret që këto dy programe të rrisin shpenzimet si pjesë e prodhimit vjetor ekonomik me 0.7 pikë përqindjeje gjatë dhjetë viteve të ardhshëm. Por republikanët po fokusohen në shkurtimet e kategorive buxhetore që tashmë janë parashikuar të tkurren, si arsimi, ndihma për strehimin dhe financimi për zbatimin e ligjit federal. Ndërsa republikanët kanë të drejtë t’i frenojnë ato kategori të shpenzimeve federale, ata duhet të përputhen me retorikën e tyre me veprimin – domethënë, shkurtimet e programeve që nxisin borxhin e Amerikës.
Edhe nëse Biden dhe udhëheqësit e Dhomës dhe Senatit mund të bien dakord për një marrëveshje, ajo ende duhet të kalojë të dy dhomat. McCarthy do të duhet të bindë grupin e tij grupor se është rezultati më i mirë i mundshëm. Ai ka shumë të ngjarë të grindet me shumicën e anëtarëve republikanë, por pakica e agjentëve të kaosit në Dhomë mund të shkojë aq larg sa të kërcënojë kryesinë e tij nëse nuk janë të kënaqur me marrëveshjen.
Sigurisht, shenjat e mosfunksionimit politik mund të shënojnë një shteg që përfundon në kompromis. Por një rrugë e tillë duhet të përshkohet shpejt. Edhe nëse Kongresi dhe Presidenti e rrisin tavanin e borxhit me kohë, pritja deri në orën e njëmbëdhjetë dhe flirtimi me mospagimin do të kishte pasoja të rënda ekonomike dhe financiare: rënie e tregut të aksioneve, rënie e besimit të konsumatorëve, rritje të normave të interesit, taksapaguesit në grep për miliarda. dollarë në pagesat shtesë të interesit dhe fillimet e një krize financiare globale. Tregjet financiare tashmë kanë filluar të pasqyrojnë mungesën aktuale të progresit, me rritje të mëdha të normave afatshkurtra të interesit.
Ka edhe më shumë në rrezik se kaq. Nëse Kongresi dhe Biden nuk arrijnë ta heqin kufirin përpara se SHBA-së t’i mbarojnë paratë, do të ishte një tjetër tregues se sistemit politik amerikan i mungojnë parmakët e duhur. Një president që refuzon të negociojë me Kongresin për një çështje që është urgjente dhe kritike është një shenjë dështimi, siç është një folës, puna e të cilit mund të mbahet peng nga një pakicë e vogël e grupit të tij.
Korrozioni i normave dhe mungesa e seriozitetit në Uashington mund të çojë në një katastrofë ekonomike. Kjo do të pasonte pas kryengritjes së 6 janarit 2021 dhe gjithçka që e rrethoi – hera e parë në historinë amerikane që një president u përpoq të përdorte zyrën e tij për të parandaluar transferimin paqësor të pushtetit pas humbjes së zgjedhjeve.
Udhëheqësit e huaj dhe investitorët globalë do të shikonin SHBA-në dhe do të shihnin një portret të mallkuar. Në këtë sistem të prishur, shumë zyrtarë të zgjedhur nuk respektojnë rezultatet e zgjedhjeve presidenciale dhe lejojnë dallimet politike dhe ideologjike të pengojnë respektimin e detyrimeve financiare të qeverisë. Investitorët do të mendonin më shumë për shpërndarjen e kapitalit për subjektet amerikane dhe roli i Amerikës si një fanar i vlerave liberale – përfshirë tregjet e lira – do të minohej rëndë.
Kujt do t’i drejtohej bota atëherë? Nuk ka asnjë kandidat të qartë. Por mungesa e një alternative më të mirë është një kallam i hollë për madhështinë kombëtare dhe udhëheqjen globale ekonomike dhe politike. Herët a vonë, ajo do të zhduket.
Autori i shkrimit, Michael R. Strain është drejtor i Studimeve të Politikave Ekonomike në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve.
